Mentorschap
Een mentor kan door de kantonrechter worden benoemd wanneer de persoon voor wie het wordt aangevraagd niet meer zelf kan beslissen over verzorging, verpleging, behandeling of begeleiding. Er is dan sprake van mentorschap. Een mentor behartigt dus niet de financiële belangen, maar de zogenoemde niet-vermogensrechtelijke belangen. De mentor is bij voorkeur een naast familielid, daar deze naar verwachting de persoon om wie het gaat goed kent. Mocht er geen familielid beschikbaar zijn dan is het mogelijk om een professionele mentor in te schakelen.
Aanvragen van mentorschap
Een verzoek tot instelling van mentorschap kan worden ingediend door de persoon zelf, diens partner of familie (tot de vierde graad) of de instelling waar de persoon verblijft. Ook de bewindvoerder kan deze aanvraag doen, wanneer bewindvoering alleen niet voldoende blijkt. De aanvraag wordt ingediend bij de kantonrechter. Vervolgens wordt een zitting gepland waarop de rechter de mening van de betrokkene, de partner en familieleden van de betrokkene over de gevraagde maatregel hoort. De rechter kan overigens ook naar de instelling van betrokkene gaan, als deze zelf niet op de zitting kan verschijnen.
De mentor
De mentor vertegenwoordigt de betrokkene waarvoor hij mentor is in en buiten rechte in aangelegenheden betreffende verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding. De betrokkene is dan onbevoegd rechtshandelingen te verrichten op dat gebied. De wet bepaalt onder meer dat de mentor beslissingen neemt namens de betrokkene, maar ook dat de mentor advies geeft waar het niet-vermogensrechtelijke zaken betreft. Bovendien schrijft de wet voor dat de mentor de betrokkene zo veel mogelijk betrekt bij de vervulling van zijn of haar taak en bevordert dat de betrokkene zelf ook (rechts)handelingen verricht als hij of zij dat kan. Ieder jaar legt de mentor verantwoording aan de kantonrechter af van zijn werkzaamheden.
Bij de keuze van de mentor volgt de rechter uitdrukkelijke de voorkeur van de betrokkene, tenzij er gegronde redenen zijn dit niet te doen. Als de voorkeur van betrokkene niet bekend is of niet gevolgd wordt dan geldt: Als de betrokkene is gehuwd, een geregistreerd partnerschap is aangegaan of anderszins een levensgezel heeft, wordt bij voorkeur de echtgenoot, de geregistreerde partner dan wel andere levensgezel tot mentor benoemd.
Is dit niet aan de orde dan wordt bij voorkeur één van de ouders, kinderen, broers of zusters tot mentor benoemd. Als er al een bewind is ingesteld voor betrokkene, dan wordt in principe bij voorkeur de bewindvoerder tot mentor benoemd.
Aan professionele mentoren worden overigens kwaliteitseisen gesteld. De mentor moet aantoonbaar aan deze eisen voldoen voordat hij benoemd kan worden. De mentoren van Bureau Tjeenk Willink voldoen aan deze kwaliteitseisen.
Bevoegdheden
De mentor vertegenwoordigt de betrokkene en handelt in diens belang. De betrokkene kan ook toestemming krijgen van de mentor om rechtshandelingen zelf te verrichten. Dit gebeurt als de mentor de betrokkene daartoe in staat acht. De mentor geeft aan de betrokkene raad in aangelegenheden van niet-vermogensrechtelijke aard. Verzet de betrokkene zich tegen een handeling van ingrijpende aard dan kan die handeling slechts plaatsvinden als het noodzakelijk is om ernstig nadeel voor de betrokkene te voorkomen.
Vergoeding
De vergoeding voor de werkzaamheden van de mentor wordt jaarlijks vastgesteld door het Ministerie van Justitie. Voor deze kosten kan, als er sprake is van een inkomen op bijstandsniveau, sprake zijn van recht op bijzondere bijstand. Als dit aan de orde is zal de bijstand door de mentor worden aangevraagd.
Toezicht mentorschap
De mentor legt jaarlijks verantwoording af over zijn werkzaamheden aan de toezichthoudend kantonrechter.
Beëindiging
Mentorschap eindigt wanneer de persoon voor wie het mentorschap is ingesteld weer zelf zijn of haar belangen kan behartigen. De kantonrechter dient dan de maatregel op te heffen. Ook overlijden van de betrokkene zorgt ervoor dat het mentorschap eindigt. Als de mentor voor een bepaalde tijd was benoemd, eindigt het eveneens na de afgesproken periode. Als het mentorschap wordt vervangen door curatele eindigt het mentorschap ook.